Kısmi süreli çalışan sigortalılar, 1/1/2012 tarihinden itibaren eksik sürelere ilişkin genel sağlık sigortası primlerini ödemekle yükümlü tutulmuşlardır.
Bu çerçevede, Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık prim ve hizmet belgelerinde eksik gün nedeni “06-Kısmi istihdam” veya “17- Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma” seçenekleri tercih edilen sigortalılar kısmi süreli çalışan sigortalı kabul edilmiş ve aile içinde kişi başına düşen gelir miktarı asgari üçte birinden fazla çıkanlar, tespit edilen gelir seviyelerine göre eksik bildirilmiş süreler zarfında genel sağlık sigortası primi ödemekle yükümlü tutulmuşlardır.
Aymet Muhasebe Programı
Uygulamanın yürürlüğe girdiği 1/1/2012 tarihinden önce kısmi süreli çalışan sigortalılar için eksik gün nedeni olarak 06-Kısmi istihdam seçeneği tercih edilir iken, 1/1/2012 tarihinden sonra zorunlu GSS uygulamasının devreye girmesiyle birlikte, kimi işverenler kısmi zamanlı çalıştırdıkları sigortalıları genel sağlık sigortası primi ödemesinler düşüncesiyle muvazaalı bir şekilde bu sigortalılar için aylık prim ve hizmet belgelerinde eksik gün nedeni olarak 06- Kısmi istihdam yerine 07-Puantaj kayıtlarını tercih etmeye başlamışlardır.
Kısmi istihdamla puantaj kayıtları arasındaki ince çizgiye dikkat
4857 ve 5510 sayılı sayılı Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde tam süreli çalışan sigortalılar için iş sözleşmesinin yazılı olması şart olmamasına rağmen, kısmi zamanlı (part-tıme) çalışan sigortalılar için iş sözleşmesinin yazılı olarak yapılması şarttır.
Nitekim, 5510 sayılı Kanunun 80. maddesinde, işveren ve sigortalı arasında kısmî süreli hizmet akdinin yazılı olarak yapılmış olması kaydıyla, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışan ve çalıştığı saat karşılığında ücret alan sigortalıların ay içindeki prim ödeme gün sayılarının, ay içindeki toplam çalışma saati süresinin 4857 sayılı İş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresine göre hesaplanan günlük çalışma saatine bölünmesi suretiyle bulunacağı öngörülmüştür.
Bu bağlamda, sigortalıların ay içindeki çalışma saati toplanarak yedibuçuğa bölünmesi suretiyle bulunan sayının prim ödeme gün sayısı olarak dikkate alınabilmesi için her şeyden önce kısmi süreli bir iş sözleşmesinin bulunması şarttır.
Aksi halde çalıştırdıkları sigortalılar için eksik gün nedeni olarak 07-Puantaj kayıtları seçeneğini tercih eden işverenlerin, kısmi süreli bir iş sözleşmesi olmaksızın yalnızca puantaj kayıtlarındaki giriş çıkış saatlerini toplayarak yedibuçuğa bölmek suretiyle bulanan sayıyı, sigortalıların prim gün sayısı olarak bildirmeleri halinde, bu bildirimlerin doğruluğunun kabulüne imkan bulunmamaktadır.
Kısmi süreli iş sözleşmesi yoksa sigortalıların puantaj cetvelindeki çalışma süresi bir saat bile olsa prim gün sayısı bir gün olarak kabul edilir
Dolayısıyla kısmi süreli bir iş sözleşmesi olmaksızın sigortalıların puantaj cetvellerindeki çalışma sürelerini toplayarak yedibuçuğa bölen ve bu şekilde bulduğu sayıyı sigortalıların prim gün sayısı olarak Sosyal Güvenlik Kurumuna bildiren işverenlerden, sigortalıların günde kaç saatlik çalışmasının bulunduğu üzerinde durulmaksızın puantaj kayıtlarında sigortalının imzası bulunduğu her günün bir tam gün olarak kabul edilmesi, bu şekilde haftanın altı gününde çalışması bulunan sigortalıların yedinci günde de hafta tatiline hak kazandıklarını kabul ederek, eksik sürelerin ayın 28, 30 veya 31 gün çektiği üzerinde durulmaksızın 30 güne tamamlatılması gerekecektir.
Örneğin kısmi süreli iş sözleşmesi imzalanmamış bir sigortalının puantaj cetvelinde haftanın altı gününde birer saatlik çalışmasının bulunduğu varsayıldığında, sigortalının o haftadaki prim gün sayısının 7 gün olarak kabul edilmesi; puantaj cetvelinde Pazar günleri hariç ayın tamamında birer saatlik çalışması bulunan bir sigortalının ise ayın kaç gün çektiği üzerinde durulmaksızın prim gün sayısının 30 gün olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Kısmi süreli iş sözleşmesi bulunmayan sigortalıların gün içindeki puantaj kayıtlarındaki çalışma süresinin, kimi gün bir saat, kimi gün üç, beş veya yedibuçuk saat olması prim gün sayısının bir gün olarak hesap edilmesine ilişkin uygulamayı da değiştirmemektedir.
10 dan az sigortalı çalıştırılan işyerlerinde eksik gün nedeni 07-Puantaj kayıtları seçilen sigortalıların prim gün sayıları puantaj cetvellerindeki çalışma saatine göre hesaplanmış ise işverenlerden eksik bildirilen süreler için ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi istenilmesi gerekir
Kısmi süreli iş sözleşmesi olmaksızın puantaj cetvellerindeki çalışma saatlerinin toplanarak yedi buçuğa bölünmesi sonucunda bulunan sayının sigortalıların prim gün sayısı olarak bildirilmesi halinde, 5510 sayılı Kanunda bu şekildeki hesaplamanın yalnızca kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden yapılacağı hükmünden hareketle, eksik bildirilen sürelerin 30 güne tamamlatılması, haliyle eksik sürelere ilişkin primlerin de gecikme zammı ile birlikte ödenmesi istenilecektir.
Eksik gün nedeni olarak 07-Puantaj kayıtlarını tercih eden işverenlerden eksik bildirilen sürelerin 30 güne tamamlatılmasının istenilmesinin ardından işverenlerce bu sürelere ilişkin ek nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi yerine kısmi süreli iş sözleşmesi ibraz edilmesi halinde, bu defa bahse konu sözleşmelerin noter tasdikli olup olmadığına bakılarak işlem yapılacaktır.
Sözkonusu sözleşmeler noter tasdikli ise tasdik tarihinden sonraki süreler için dikkate alınacak; noter tasdikli değil ise her zaman düzenlenebilir nitelikte bir belge olduğu için geriye doğru dikkate alınmayacaktır. Noter tasdikli sözleşmelerin tasdik tarihinden sonraki süreler için geçerli belge kabul edildiği durumlarda da sigortalıların eksik çalışma nedenleri 06- Kısmi istihdama çevrilerek, eksik süreler için 60/g kapsamında genel sağlık sigortası prim borcu oluşturulacaktır.
Dolayısıyla kısmi zamanlı çalışan sigortalılar 60/g kapsamında genel sağlık sigortası primi ödemesinler düşüncesiyle, eksik gün nedeni olarak 07-puantaj kayıtları seçildiği takdirde sonradan yüksek tutarlarda prim ve idari para cezası borçlarıyla karşı karşıya kalınabileceği her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenlerin eksik gün bildirim formu ibraz etme yükümlülükleri bulunmadığından, sigortalıların prim gün sayısının eksik bildirildiğinin tespiti halinde her bir ay için iki asgari ücret tutarında idari para cezasına maruz kalınacaktır
10 ve üzerinde sigortalı çalıştıran işverenler sigortalıların eksik gün nedenlerini açıklayan Ek-10 ve eki belgeleri Kuruma vermekten muaf tutulmuşlardır.
Kısmi süreli iş sözleşmesi olmaksızın puantaj kayıtlarındaki çalışma saatlerinin toplamını yedi buçuğa bölerek bulduğu sayıyı sigortalıların prim ödeme gün sayısı olarak bildirdiği, Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca tespit edilen işverenlerden eksik bildirilen sürelerin 30 güne tamamlatılması istenileceği gibi bu işverenlere her bir ay için ayrı ayrı olmak üzere iki asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacaktır.
Bu bağlamda, kısmi süreli iş sözleşmesine istinaden çalıştırdıkları sigortalılar için eksik çalışma nedeni olarak 06– Kısmi istihdam yerine 07- Puantaj kayıtlarını seçen işverenlerin bir an evvel doğru seçeneği yani 06-Kısmi istihdam seçeneğini tercih etmeleri menfaatlerine olacaktır.